دانگرید در اندروید و آیفون؛ بازگشت به نسخه قبلی سیستم عامل

وقتی گوشی اندروید یا آیفون خود را آپدیت می کنیم، معمولا انتظار داریم همه چیز بهتر و روان تر شود. اما همیشه اینطور نیست. گاهی نسخه جدید سیستم عامل مشکلاتی مثل باگ های آزاردهنده، کاهش سرعت دستگاه، مصرف بالای باتری یا عدم سازگاری برخی از اپلیکیشن ها را به همراه دارد. در چنین شرایطی، یکی از راه حل ها دانگرید (Downgrade) است. یعنی بازگشت از نسخه فعلی سیستم عامل به نسخه قبلی. این کار می تواند بسیاری از مشکلات ایجاد شده پس از آپدیت را برطرف کند، اما در عین حال خطرات و محدودیت های خاص خود را هم دارد.

دانگرید (Downgrade) چیست؟

دانگرید به معنای نصب یک نسخه قدیمی تر سیستم عامل یا نرم افزار به جای نسخه فعلی آن است. در تلفن های همراه، دانگرید یعنی بازگرداندن اندروید یا iOS از نسخه جدیدتر به نسخه پایین تر. برای مثال، اگر گوشی خود را از اندروید 12 به اندروید 13 ارتقا داده اید، دانگرید یعنی حذف اندروید 13 و نصب مجدد اندروید 12

این فرایند در مقابل آپدیت (Update) قرار دارد. آپدیت به معنای ارتقا و دریافت ویژگی های تازه است، اما دانگرید به معنی بازگشت به نسخه قدیمی برای رفع مشکلات، پایدار شدن دستگاه یا دسترسی دوباره به امکاناتی است که ممکن است در نسخه جدید حذف شده باشند. البته باید توجه داشت که دانگرید اغلب توسط سازندگان پشتیبانی رسمی نمی شود و به همین دلیل نیازمند ابزارها و روش های خاصی است که گاهی برای کاربران عادی پیچیده و پر ریسک محسوب می شود.

چرا کاربران تصمیم به دانگرید می گیرند؟

دانگرید معمولا زمانی مطرح می شود که نسخه جدید سیستم عامل تجربه کاربری را بهبود نمی بخشد و حتی مشکلاتی ایجاد می کند. دلایل اصلی تمایل کاربران به بازگشت به نسخه قبلی عبارتند از:

• مشکلات عملکردی: یکی از شایع ترین دلایل دانگرید، افت سرعت دستگاه، لگ زدن، داغ شدن بیش از حد یا کاهش عمر باتری پس از آپدیت است. این مشکلات اغلب زمانی رخ می دهند که نسخه جدید به درستی برای سخت افزار دستگاه بهینه سازی نشده باشد.
• بی ثباتی سیستم: برخی به روزرسانی ها دارای باگ های نرم افزاری هستند که باعث کرش کردن اپلیکیشن ها، ریستارت ناگهانی یا بی ثباتی کلی سیستم می شوند.
• مشکلات سازگاری نرم افزار: ممکن است اپلیکیشن های مهم یا حیاتی با نسخه جدید سیستم عامل سازگار نباشند و توسعه دهنده نیز هنوز بروزرسانی ارائه نکرده باشد. در این شرایط، دانگرید تنها راه دسترسی دوباره به آن نرم افزارهاست.
• حذف قابلیت ها یا تغییر رابط کاربری: بعضی نسخه های جدید ممکن است تغییراتی در طراحی یا امکانات ایجاد کنند که مورد پسند همه کاربران نباشد. برخی افراد ترجیح می دهند همان تجربه نسخه قبلی را داشته باشند.
• نیازهای تخصصی: توسعه دهندگان یا تعمیرکاران موبایل برای تست برنامه ها یا بررسی مشکلات دستگاه ها، گاهی نیاز دارند از نسخه های قدیمی تر سیستم عامل استفاده کنند.

دانگرید در اندروید و آیفون

دانگرید در اندروید و آیفون تفاوت های قابل توجهی دارد و روش انجام آن بسته به پلتفرم و مدل دستگاه متفاوت است.

دانگرید در اندروید

در گوشی های اندرویدی امکان بازگشت به نسخه قبلی سیستم عامل معمولا وجود دارد، اما پیچیدگی و ریسک آن با توجه به برند و مدل دستگاه متفاوت است. برای کاربران عادی که بوت لودر (Bootloader) دستگاهشان قفل است، فرایند دانگرید ساده نیست و دسترسی به فایل های رسمی نسخه های قدیمی به ندرت ممکن است.

برای دستگاه هایی که بوت لودر باز شده (Unlocked Bootloader) دارند، اصلی ترین روش دانگرید، باز کردن بوت لودر و نصب یک Custom Recovery مانند TWRP است. سپس می توان یک رام سفارشی یا Firmware رسمی نسخه قدیمی را فلش کرد. برندهایی مانند سامسونگ و شیائومی ابزارهای رسمی برای فلش (مثل Odin و Mi Flash Tool) ارائه می دهند که کاربران با استفاده از آن و داشتن فایل firmware مناسب می توانند به نسخه قدیمی بازگردند.

ریسک دانگرید در اندروید شامل از بین رفتن داده ها، بریک شدن گوشی و حتی باطل شدن گارانتی است، بنابراین انجام آن نیازمند احتیاط و بکاپ کامل از اطلاعات است.

دانگرید در آیفون (iOS)

دانگرید در آیفون محدودتر است و به امضای نسخه های قدیمی توسط اپل بستگی دارد. اپل پس از انتشار نسخه جدید، امضای نسخه قبلی را برای مدت کوتاهی فعال نگه می دارد و پس از آن دیگر امکان دانگرید قانونی وجود ندارد.

روش معمول دانگرید آیفون استفاده از نرم افزار iTunes در ویندوز یا Finder در مک است. دستگاه باید در حالت Recovery Mode قرار گیرد و فایل فریمور نسخه مورد نظر که هنوز امضا دارد، نصب شود. توجه داشته باشید که این فرایند معمولا تمام داده های دستگاه را پاک می کند، بنابراین تهیه بکاپ کامل از اطلاعات موبایل ضروری است.

تفاوت اصلی دانگرید در اندروید و آیفون

در اندروید انعطاف بیشتری وجود دارد و اغلب می توان نسخه های مختلف را فلش کرد، البته با ابزارهای و ریسک های بیشتر. در آیفون محدودیت های امنیتی اپل باعث می شود تنها به نسخه های sign شده دسترسی داشته باشید و روش انجام کار ساده تر اما محدودتر است.

ارتباط دانگرید با رام، روت و کاستوم رام

دانگرید در اندروید معمولا از طریق فلش کردن رام رسمی یا کاستوم رام انجام می شود. کاربران حرفه‌ای گاهی برای نصب کاستوم رام یا دسترسی به نسخه‌های خاص سیستم عامل، ابتدا گوشی خود را روت می‌کنند. این کار به آن‌ها امکان می‌دهد تا بتوانند از ویژگی‌های بیشتری استفاده کنند، مانند نصب نرم‌افزارهای شخص ثالث که ممکن است نیاز به تغییرات در سطح سیستم عامل داشته باشند. در واقع، دانگرید می‌تواند دروازه‌ای برای شخصی‌سازی بیشتر دستگاه به حساب آید.

اما باید به این نکته توجه کرد که هر گونه تغییر در سطح سیستم عامل، از جمله دانگرید، می‌تواند ریسک‌هایی نظیر بریک شدن گوشی یا از دست رفتن اطلاعات را به دنبال داشته باشد.

مزایا و معایب دانگرید

مزایا:

• رفع مشکلات نرم افزاری و باگ ها: دانگرید ممکن است مشکلاتی مانند کند شدن دستگاه، باگ ها و اشکالات نرم افزاری را که پس از آپدیت به وجود آمده اند، برطرف کند.
• بازگشت به مصرف بهینه تر باتری: در بسیاری از موارد، نسخه های جدید سیستم عامل ممکن است مصرف باتری بیشتری داشته باشند. با دانگرید به نسخه قبلی، مصرف باتری به حالت بهینه تر باز می گردد.
• دسترسی به اپلیکیشن های سازگارتر: ممکن است برخی اپلیکیشن ها با نسخه های جدید سیستم عامل سازگار نباشند. دانگرید به نسخه قدیمی می تواند امکان استفاده از این اپلیکیشن‌ها را فراهم کند.
• امکان استفاده از جیلبریک یا کاستوم رام: در سیستم عامل iOS می‌توان با دانگرید به نسخه ای که به آن جیلبریک شده دسترسی پیدا کرد. همچنین در اندروید، کاستوم رام ها که قابلیت های جدید و شخصی سازی بیشتری دارند، قابل نصب خواهند بود.

معایب:

• احتمال بریک شدن گوشی: اگر فرایند دانگرید به درستی انجام نشود، ممکن است گوشی شما تبدیل به یک “بریک” شود، که به معنای غیرقابل استفاده شدن کامل دستگاه است.
• باطل شدن گارانتی: در بسیاری از مواقع، باز کردن بوت لودر یا انجام عملیات دانگرید گارانتی دستگاه را باطل می کند.
• از دست رفتن اطلاعات شخصی: اگر قبل از دانگرید از دستگاه خود بکاپ نگرفته باشید، احتمال از دست رفتن تمامی اطلاعات ذخیره شده روی دستگاه وجود دارد.
• عدم دریافت آپدیت‌های امنیتی جدید: نسخه های قدیمی تر سیستم عامل معمولا پچ های امنیتی جدیدی را که در نسخه های جدید ارائه شده اند، دریافت نمی کنند. این بدان معنی است که مکن است دستگاه شما در معرض آسیب پذیری های شناخته شده قرار بگیرد.
• پیچیدگی فرایند: انجام دانگرید برای کاربران عادی پیچیده و ریسکی است. این فرایند نیازمند دقت بالا، مطالعه کافی و پذیرش ریسک است.

دانگرید یا بازگشت به نسخه قبلی سیستم عامل، یک راه حل فنی ممکن است، اما به دلیل پیچیدگی ها و ریسک های آن، باید با دقت و احتیاط انجام شود. در اندروید، این فرایند نیازمند باز کردن بوت لودر و عبور از موانع فنی متعددی است، در حالی که در آیفون، محدودیت های بیشتری از طرف اپل وجود دارد که معمولا تنها در بازه زمانی کوتاهی پس از انتشار آپدیت جدید امکان پذیر است.

این کار می تواند مشکلاتی مانند مصرف زیاد باتری یا باگ های نرم افزاری را برطرف کند، اما همچنان خطرات جدی مانند بریک شدن دستگاه یا از دست رفتن داده ها وجود دارد. بنابراین، قبل از هر اقدامی برای دانگرید، باید فایل های لازم را از منابع معتبر مانند اسنپ بوت دانلود کرده و از داده های خود بکاپ بگیرید. برای کاربران عادی، بهترین راهکار این است که پیش از انجام آپدیت، نظرات و تجربیات دیگر کاربران را بررسی کرده و از پایداری نسخه جدید اطمینان حاصل کنند تا از نیاز به دانگرید جلوگیری کنند.

ادامه مطلب