راهنمای کامل دانگرید کردن سیستم عامل گوشی

ویژگی ها و امکانات تلفن همراه های هوشمند با آپدیت های مداوم سیستم عامل همیشه در حال تغییر است. هر بار که نسخه جدیدی از سیستم عامل منتشر می‌شود، کاربران انتظار دارند تجربه ای بهتر و امکانات جدیدتر را تجربه کنند. اما همیشه اینطور پیش نمی رود! در بسیاری از موارد، نسخه های جدید باعث ایجاد مشکلاتی مانند پایین آمدن سرعت گوشی، مصرف بالای باتری یا ناسازگاری با اپلیکیشن ها می شوند. در این مواقع، دانگرید (Downgrade) می تواند راه حلی مناسب باشد.

دانگرید سیستم عامل گوشی چیست؟

دانگرید به معنای بازگشت به نسخه قدیمی تر سیستم عامل است. هنگامی که گوشی خود را آپدیت می کنید، ممکن است برخی از ویژگی ها تغییر کنند یا مشکلات جدیدی ظاهر شوند. در چنین شرایطی، دانگرید به شما این امکان را می دهد که به نسخه ای که پیش از این استفاده می کردید بازگردید. این فرایند می تواند برای حل مشکلاتی مانند کاهش عملکرد، مصرف بالای باتری، ناسازگاری با برخی اپلیکیشن ها یا حتی بازگشت به ظاهر و رابط کاربری قدیمی تر انجام شود.

چرا دانگرید انجام می دهیم؟

آپدیت سیستم عامل گوشی هوشمند معمولا با وعده ویژگی های جدید، بهبود عملکرد و افزایش امنیت همراه است. اما در عمل، همیشه این وعده ها محقق نمی شوند. بسیاری از کاربران پس از ارتقای سیستم عامل، با مشکلاتی مانند کندی شدید دستگاه، کاهش چشمگیر عمر باتری، عدم سازگاری اپلیکیشن های مهم یا حذف ویژگی های مورد علاقه خود روبرو می شوند. در چنین شرایطی، تنها راه حل ممکن ممکن است بازگشت به نسخه قبلی و پایدارتر سیستم عامل باشد. به این فرایند دانگرید می گویند.

دانگرید چرا پر ریسک است؟

عملیات دانگرید بر خلاف جریان طبیعی آپدیت است و به همین دلیل، سازندگان به ندرت از آن پشتیبانی رسمی می کنند. همین موضوع باعث می شود که دانگرید تبدیل به یک عملیات پیشرفته و پرریسک شود. در فرایند دانگرید، کاربران ممکن است با مشکلاتی مانند بریک شدن دستگاه، از دست رفتن داده ها یا حتی باطل شدن گارانتی مواجه شوند.

چرا باید سیستم عامل گوشی را دانگرید کنیم؟

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است شما بخواهید سیستم عامل گوشی خود را دانگرید کنید. برخی از این دلایل عبارتند از:

• کاهش سرعت گوشی: گاهی نسخه جدید سیستم عامل باعث کندی گوشی می شود و عملکرد آن را کاهش می دهد.
• مصرف بالای باتری: یکی از مشکلات رایج در آپدیت های جدید، افزایش مصرف باتری است که می تواند آزاردهنده باشد.
• ناسازگاری با اپلیکیشن ها: بعضی اپلیکیشن ها پس از آپدیت سیستم عامل به درستی کار نمی کنند.
• بازگشت به ویژگی های قدیمی: برخی کاربران ترجیح می دهند رابط کاربری یا ویژگی های قدیمی تر سیستم عامل را حفظ کنند.
• مشکلات امنیتی یا باگ ها: گاهی نسخه جدید دارای باگ های امنیتی یا نرم افزاری است که در نسخه های قدیمی تر وجود ندارد.

در این شرایط، دانگرید می‌تواند راه‌حلی برای بازگشت به نسخه قبلی و پایدارتر سیستم عامل باشد. با این حال، باید از خطرات و مشکلات احتمالی این فرآیند آگاه باشید.

خطرات اصلی Downgrade

قبل از اقدام به دانگرید سیستم عامل، باید از خطرات احتمالی آن آگاه باشید. برخی از خطرات اصلی عبارتند از:

• باطل شدن ضمانت نامه: در بسیاری از دستگاه‌های اندرویدی، انجام دانگرید نیازمند باز کردن قفل بوت لودر (Unlock Bootloader) است که این عمل معمولا منجر به باطل شدن ضمانت نامه دستگاه می شود.
• Brick شدن دستگاه: اگر فرایند به درستی و با فایل های مناسب انجام نشود، ممکن است دستگاه شما به طور کامل از کار بیفتد و به اصطلاح به یک “آجر” (Brick) تبدیل شود. ریکاوری دستگاه brick شده اغلب بسیار دشوار و پرهزینه است.
• پاک شدن کامل داده ها: در اکثر روش های دانگرید، دستگاه به حالت کارخانه باز می گردد. این به معنای حذف تمامی اطلاعات شخصی، عکس ها، مخاطبین، برنامه ها و تنظیمات شماست. بنابراین، تهیه یک backup کامل قبل از شروع، کاملا ضروری است.
• آسیب پذیری امنیتی: نسخه های قدیمی تر سیستم عامل معمولا پچ های امنیتی ارائه شده در آپدیت های جدید را ندارند. با بازگشت به نسخه قدیمی، دستگاه شما در برابر باگ های های شناخته شده آسیب پذیر می ماند.

پیش نیازهای ضروری قبل از شروع

قبل از اینکه اقدام به دانگرید کنید، این مراحل را با دقت انجام دهید تا از خطرات و مشکلات احتمالی جلوگیری کنید:

1. تهیه Backup کامل: از تمام داده های مهم خود یک نسخه پشتیبان تهیه کنید. این شامل عکس ها، ویدیوها، مخاطبین، پیام ها، اسناد و فایل‌های شخصی می شود. می‌توانید از سرویس‌های ابری مانند Google Drive ،Samsung Cloud یا iCloud و همچنین انتقال فایل به کامپیوتر استفاده کنید.
2. شارژ کردن باتری: اطمینان حاصل کنید که دستگاه شما حداقل 80 درصد شارژ دارد. قطع شدن برق در حین فرایند دانگرید می تواند منجر به brick شدن دستگاه شود.
3. پیدا کردن فایل‌های صحیح: این مرحله بسیار مهم است. شما باید فایل firmware یا image مربوط به مدل دقیق دستگاه خود و نسخه خاص سیستم عامل که می‌خواهید نصب کنید را پیدا کنید. استفاده از فایل های نادرست می تواند باعث brick شدن دستگاه شود.
4. نصب درایورهای لازم: در کامپیوتر خود درایورهای USB مربوط به دستگاه خود را نصب کنید تا کامپیوتر بتواند دستگاه را در حالت‌های خاص تشخیص دهد.
5. دانلود ابزارهای لازم: با توجه به برند دستگاه شما، باید از ابزارهای متفاوتی استفاده کنید:
   • سامسونگ: Odin
   • شیائومی: Mi Flash Tool
   • گوگل پیکسل: Android Flash Tool
   • سایر برندها: Fastboot و ADB
   • آیفون: iTunes (ویندوز) یا Finder (مک)

چگونه موبایل خود را دانگرید کنیم؟

روش دانگرید سیستم عامل در اندروید

دانگرید در گوشی های اندرویدی معمولا آسان تر از آیفون است، اما همچنان یک فرایند فنی و پرریسک محسوب می شود. مراحل دقیق آن برای هر برند و مدل متفاوت است، با این حال یک جریان کلی وجود دارد که اغلب دستگاه ها از آن پیروی می کنند.

مرحله 1: آماده‌سازی دستگاه
ابتدا به مسیر Settings > About Phone بروید و 7 بار روی Build Number ضربه بزنید تا گزینه Developer Options فعال شود. سپس وارد این منو شده و USB Debugging را فعال کنید.

مرحله 2: باز کردن قفل بوت لودر (Unlock Bootloader)
برای بسیاری از دستگاه ها، قبل از دانگرید باید بوت لودر را باز کنید. این کار تمامی داده های دستگاه را پاک می کند و بسته به برند، روش انجام آن متفاوت است. معمولا راهنمای دقیق برای هر مدل در انجمن هایی مانند XDA Developers وجود دارد.

مرحله 3: دانلود فایل فریمور یا رام قدیمی
برای بازگشت به نسخه قبلی، نیاز به فایل رسمی فریمور یا رام دارید. این فایل ها را می توان از منابع معتبر مانند وب سایت های رسمی سازنده یا پایگاه هایی مثل SamMobile برای سامسونگ و MiFirm برای شیائومی دریافت کرد. توجه کنید که استفاده از فایل اشتباه می تواند باعث بریک شدن دستگاه شود.

مرحله 4: ورود به حالت فست بوت یا دانلود مود
بسته به برند، گوشی را خاموش کنید و با ترکیب کلیدهای خاص (معمولا پاور + کاهش صدا) وارد حالت Fastboot Mode یا Download Mode شوید. سپس دستگاه را با کابل USB به کامپیوتر متصل کنید.

مرحله 5: فلش کردن فریمور قدیمی
در این مرحله باید با ابزار مخصوص برند، فریمور قدیمی را فلش کنید:

• سامسونگ: Odin
• شیائومی: Mi Flash Tool
• گوگل پیکسل و برندهای دیگر: Fastboot / ADB

پس از بارگذاری فایل ها در نرم افزار و شروع فرایند فلش، گوشی ممکن است چندین بار ری استارت شود. در این مدت به هیچ وجه دستگاه را از کامپیوتر جدا نکنید.

مرحله 6: قفل مجدد بوت لودر (اختیاری اما توصیه شده)
بعد از اطمینان از نصب موفق سیستم عامل، می توانید بوت لودر را دوباره قفل کنید تا امنیت بیشتری داشته باشید. البته این کار ممکن است بار دیگر باعث ریست کامل دستگاه شود.

دانگرید در آیفون (iOS)

دانگرید در گوشی های آیفون به مراتب پیچیده تر از اندروید است. دلیل اصلی این موضوع، سیاست های سخت گیرانه اپل در زمینه امنیت و مدیریت نسخه های iOS است. اپل تنها اجازه می دهد کاربر به نسخه هایی از سیستم عامل بازگردد که هنوز توسط این شرکت Sign (امضا) می شوند. به محض اینکه اپل امضای یک نسخه را متوقف کند، نصب آن غیرممکن خواهد شد. این بازه زمانی معمولا تنها چند روز یا چند هفته پس از انتشار یک آپدیت جدید باز می ماند.

مرحله 1: دانلود فایل IPSW معتبر
به وبسایت هایی مانند ipsw.me مراجعه کنید و نسخه قدیمی iOS مربوط به مدل دقیق آیفون خود را دانلود کنید. باید مطمئن شوید که آن نسخه هنوز توسط اپل امضا می‌شود، در غیر این صورت امکان نصب آن وجود ندارد.

مرحله 2: غیرفعال کردن Find My iPhone
قبل از شروع، به مسیر Settings > [نام حساب کاربریتان] > Find My بروید و گزینه Find My iPhone را غیرفعال کنید. این مرحله برای ادامه کار ضروری است.

مرحله 3: ورود به حالت Recovery یا DFU
آیفون را خاموش کنید و بسته به مدل دستگاه، آن را وارد حالت Recovery Mode یا DFU (Device Firmware Update) کنید. این حالت ها به شما اجازه می دهند سیستم عامل را بدون تداخل از نو نصب کنید. برای مدل های مختلف، روش ورود متفاوت است (مثلا نگه داشتن همزمان دکمه Home یا Volume Down هنگام اتصال به کامپیوتر)

مرحله 4: بازگردانی از طریق iTunes یا Finder
آیفون را به کامپیوتر متصل کنید. در ویندوز از نرم افزار iTunes و در مک از Finder استفاده کنید. دستگاه در حالت Recovery شناسایی خواهد شد. در این مرحله، کلید Shift (ویندوز) یا Option (مک) را نگه داشته و روی دکمه Restore iPhone کلیک کنید. سپس فایل IPSW دانلودشده را انتخاب کنید. فرایند نصب آغاز شده و پس از چند ری استارت، دستگاه شما با نسخه قدیمی تر iOS راه اندازی می شود.

دلایل ناموفق بودن دانگرید

دانگرید همیشه هم موفقیت آمیز نیست و گاهی به دلایل مختلف با شکست مواجه می شود. در گوشی های اندروید، اگر نسخه قدیمی تر برای مدل دستگاه طراحی نشده باشد یا فایل فریمور ناسازگار باشد، عملیات به مشکل بر می خورد. در آیفون نیز تنها نسخه هایی قابل نصب هستند که هنوز توسط اپل امضا می شوند، بنابراین اگر امضای نرم افزاری نسخه ای متوقف شده باشد، دانگرید غیرممکن خواهد بود. علاوه بر این، بازگشت به نسخه های قدیمی تر می تواند شما را در معرض مشکلات امنیتی و نرم افزاری قرار دهد.

دانگرید ارتباط مستقیمی با فرایندهایی مانند روت، فلش کردن کاستوم رام یا حتی جیلبریک دارد. بسیاری از کاربران حرفه‌ای ابتدا دستگاه خود را دانگرید می کنند تا بتوانند کاستوم رام یا ابزارهای جانبی را روی آن نصب کنند. در واقع، دانگرید می تواند یک دروازه برای شخصی سازی و توسعه بیشتر باشد، اما همانطور که گفته شد، این کار بدون ریسک نیست.

مزایای دانگرید

• رفع مشکلات نرم افزاری و کرش های مداوم
• بهبود مصرف باتری پس از بازگشت به نسخه قدیمی تر
• دسترسی دوباره به ویژگی هایی که در نسخه جدید حذف شده اند

معایب دانگرید

• پاک شدن کامل داده ها و تنظیمات دستگاه
• احتمال باطل شدن گارانتی به دلیل روت یا باز کردن بوت لودر
• عدم دریافت آپدیت های امنیتی و افزایش آسیب پذیری دستگاه

دانگرید کردن سیستم عامل گوشی یک ابزار قدرتمند اما پرخطر است که تنها باید در شرایط خاص و با آگاهی کامل انجام شود. اگرچه این کار می تواند بسیاری از مشکلات ناشی از آپدیت های جدید را برطرف کند، اما همیشه خطراتی مانند بریک شدن دستگاه یا از دست رفتن اطلاعات وجود دارد. برای کاربران عادی، بهترین راهکار معمولا صبر کردن برای انتشار آپدیت های اصلاحی جدید است. اما اگر دانگرید تنها گزینه باقی مانده باشد، باید با دقت بسیار بالا، استفاده از فایل های معتبر و پیروی از راهنماهای دقیق مخصوص مدل دستگاه انجام شود.

ادامه مطلب